Express yourself - dlaczego kłócimy się o wyższość języków programowania

Na co dzień używamy jakiegoś języka. W naszym przypadku jest to język polski. Nikt nie narzeka na to iż nauczono go akurat tego języka i akurat w nim się wychował. Używamy go jak potrafimy najlepiej. Kiedy z czasem zaczynamy zagłębiać się w meandry języka angielskiego zauważamy iż jest niezrównany w opisie i pojemności leksykalnej gdy chodzi o żargon techniczny. Jego wykorzystanie w tej dziedzinie daje nam ogromne możliwości i otwiera wiele zamkniętych drzwi, które gdy władaliśmy jeszcze wyłącznie polskim, stały przed nami zamknięte. Nikt nie narzeka jednak i nie krytykuje języka polskiego, nie przestaje go nagle używać twierdząc, "że jest gorszy". Następuje raczej zapożyczanie, mieszanie i ewentualne spolszczanie wyrazów angielskich w gronie osób "technicznych".

Również będąc fizykiem czy biologiem ciężko mieć pretensje do ilości łaciny z jaką się stykamy. Ten źródłosłów po prostu w najlepszy sposób opisuje istotę zagadnienia i nie ma od kilkunastu tysięcy lat lepszego języka aby wyrazić to wszystko co opisuje.

Należy również dodać, że każdy język ulega z czasem czemuś co puryści nazwali by "skażeniem". Chodzi o przekręcanie i dodawanie nowych wyrazów i sformułowań, często w danym okresie czasu kompletnie nie poprawnych gramatycznie. Takich wyrazów "ułomnych". Zjawisko to występowało i występuje w wielu językach nie tylko w języku polskim ale również i w angielskim i zapewne każdym innym.

O co się właściwie kłócimy ?

Do tego wpisu sprowokowały mnie kłótnie, które systematycznie wywiązują się pod moimi artykułami publikowanymi na Webhosting.pl. Który polak (który chce aby oświadczyny wypadły pięknie) wybrałby do nich język niemiecki (szorstki i suchy) mogąc wykorzystać piękno i urok choćby języka francuskiego lub mając do dyspozycji całą gamę poezji śpiewanej Erotyków Krzysztofa Kamila Baczyńskiego ?

Języki programowania są różne. Na początku, gdy zaczynamy przygodę z programowaniem, używamy ich aby wklepać ciąg instrukcji, które ma dla nas wykonać komputer. Z czasem zaczynają nam służyć do czegoś więcej. Programując, po kilku latach, zaczynamy pisać kod tak aby wyrazić swoją intencję - zupełnie jak w języku naturalnym.

Czasem możemy pisać coś w Pythonie i myślimy: no nie, tutaj to idealnie, no po prostu idealnie użyłbym domknięcia (z języka Ruby), a tutaj .... kurcze - genialna sytuacja do wykorzystania modułów (z języka Ruby). Stajemy przed wyborem: zmieniamy język programowania albo spędzamy więcej czasu jak bez użycia tych mechanizmów równie dobrze wyrazić naszą intencję konstruując poprawnie kod.
Myślę, że właśnie w tym momencie u wielu osób zaczyna zapalać się lampka "może język XYZ jest lepszy od ABC ?".

Co to znaczy lepszy język ?

Co to znaczy lepszy język ? Czy angielski jest lepszy od polskiego ponieważ w znacznym stopniu (jest wszak źródłosłowem) składa się na nomenklaturę techniczną ? Czy francuski jest lepszy od polskiego ponieważ oświadczyny, czy przysięga małżeńska ma w nim tak szalenie uroczy wydźwięk i oszałamiające brzmienie ?

Do tej pory w Polsce funkcjonują wydziały, gdzie wykłada się informatykę, na których obowiązuje ochrona języka Polskiego czytaj - nie używa się nomenklatury anglojęzycznej. A więc się da :) Jak to naprowadziło mnie na pewne odniesienie do języków programowania ?

Kiedy czyta się książkę o C pisaną przez entuzjastycznego programistę lat 90tych nie raz i nie dwa razy, ale niemalże, co publikację, można trafić na stwierdzenie, że "wskaźniki to potężne narzędzie" i można je wykorzystać na tak wiele sposobów. Sam kiedy zaczynałem studia - a programowaliśmy pierwszy rok w C - używałem ich namiętnie i z niemałym zachwytem podziwiałem kunszt ich wykorzystywania. Nastąpił czas gdy wskaźniki zaczęto krytykować. Świetnie opisuje to w swojej książce "Inżynieria Oprogramowania C++" Victor Shtern. Jednak były tak silnie zakorzenione w mentalności programistów czasów języka C iż wielu nie wyobrażało sobie nowoczesnego języka ich pozbawionych. Myśl o ich nieobecności budziła w wielu lęk, obawy. Nie potrafili myśleć w perspektywie pozbawionej takiego mechanizmu. I na tym chciałem się skupić.

Wiele współczesnych języków programowania pokazuje, że w przypadku znacznej klasy zagadnień, da się programować bez wskaźników. Młode pokolenie programistów-samouków, które zaczęło swoją przygodę z językami wyższego poziomu niż C++, może nigdy się nie dowie co to wskaźnik i, że coś takiego w ogóle istniało. To co najważniejsze w tym wydarzeniu to fakt iż to jak postrzegamy język programowania zależy od tego jak bardzo w funkcji charakterystycznych dla niego struktur myślimy.

Python jest językiem o pewnych cechach. Na pewno jest językiem prostym (jak na przykład angielski). Anglicy dobrze rozumieją się ze sobą i posługują swoim językiem od kilkunastu setek lat. Żaden z nich nie narzeka na jakieś "braki". Tak samo programiści Pythona. Jeżeli potraktować kod języka jako "ja piszę kod daję komuś innemu aby go zrozumiał on go czyta i rozumie albo nie" to i Pythonowcy bardzo dobrze się rozumieją. Równie dobrze rozumieją się ludzie piszący w Pascalu, Ruby, czy każdym innym językiem programowania.

Bardzo nie lubię kłótni o wadach czy o rzekomych ułomnościach jakiegoś języka czy jego wyższości nad innym. Lambda w Pythonie. Podobno ułomna - spełnia wspaniale szereg zadań i jest nieocenioną pomocą w wielu przypadkach. Ktoś ma lepszą lambdę - fantastycznie, jeżeli będę jej potrzebował na pewno użyję jego języka. A jak bardzo chcą to niech ją wdrożą i w Pythonie, tylko, żeby nie popsuli języka. Nikt im nie broni. Zapytajcie jednak świeżo upieczonego programistę Pythona (wcześniej powiedzmy PHP) o wrażenia - powie, że język jest świetny. Mechanizmy zaprezentowane w kursie przyjmie do wiadomości takimi jakimi są i takimi zacznie je lubić, stosować i będzie robił to dobrze. Tak samo będzie gdy ktoś nauczy się Rubego czy Scali - oczywiście wciąż tylko jednego z nich. Chodzi o to, że nauczeni dobrze myśleć w jakiś ramach możemy pisać z nich naprawdę dobre programy. Ktoś kto dobrze umie Pythona nie będzie miał problemu z wyrażeniem siebie w kodzie - zrobi to tak jak pozwala mu na to język i zrobi to dobrze.

Kiedy zaczynamy się kłócić ?

Wszystko zaczyna się psuć gdy znamy np. i Pythona i Rubego. Nie uważam broń Boże, że to złe. Uważam, że to fantastyczne. Jednak wciąż denerwują mnie ludzie, którzy znają oba te języki i zaczynają narzekać, że "Python nie jest Rubym", a "Ruby nie jest Pythonem" w zależności od sytuacji. Najbardziej na tym cierpią nowi programiści, którzy właśnie zastanawiają się nad przejściem, na któryś z tych świetnych języków i trafiają na tego rodzaju dyskusje. Po prostu beton. I wcale się nie dziwie ludziom, którzy po wejściu na 5 pierwszych stron i przeczytaniu komentarzy tego rodzaju rezygnują i zostają np. przy PHP rezygnując z dalszego rozwoju w kierunku, który naprawdę może dać wiele zabawy, satysfakcji i nowych, ekscytujących doświadczeń.

Całe filozofowanie zaczyna się chyba przez to, że ulegliśmy "reklamie" i marketingowi jakiegoś języka programowania i przez jakiś czas uważaliśmy go za "naj" a teraz gdy poznajemy kolejny to nagle ten poprzedni wydaje nam się jakiś taki... nie za bardzo "naj".
Wszystko przez to, że daliśmy się złapać na prosty chwyt. Chwyt polegający, że za "naj" nie było już żadnego słowa, które powiedziałoby najjaki jest ten język programowania, który zamierzamy poznać.

Piszmy o pozytywach !

Python jest najprostszy - zwięzłością, oszczędnością i czytelnością bije po oczach
Ruby jest najekspresywniejszy - powala pisać developerski poematy
Scala jest najczystsza - purystyczna koncepcyjnie, paradygmatowo i składniowo

Czy nie jest to obiektywną prawdą ? Czy takie ujęcie tematu nie jest prawdziwsze ? Oczywiście rozumiem, że jakaś struktura w jednym języku programowania została zaprojektowana lepiej niż w innym. W porządku. Języki naturalne ewoluują, na ile jest to możliwe. Na pewno lata świetlne trudniej ewoluują też i języki programowania. Nikt nie broni wprowadzić do języka dobrych zmian i go unowocześniać. Wiadomo jednak, że pewne zmiany nie będą mogły być wprowadzone, inne będą kosztowały nie wiadomo ile wysiłku aby ich dokonać. Języki obecnie istniejące są ulepszane na ile to tylko możliwe i należy się z tego cieszyć, wspierać ich rozwój (choćby duchowo) i korzystać z ich zalet - nie skupiać się zaś na wadach szczególnie tych, z którymi nic nie można zrobić - bo po co o nich pisać skoro nie można ich naprawić. Należy te wady znać, pokazać język, których nie posiada ale nie wciąż krytykować.

Jeżeli język naturalny pozwala nam na rozbudowanie go o zaporzyczenia angielskie, łacińskie czy francuskie - korzystajmy z nich. Jeżeli pozwala to robić w znacznym stopniu - róbmy tak, jeżeli w mniejszym, wykorzystujmy to nadal na ile się da. Ale nie mówmy, że nasz język jest zły. Jest piękny, ma pewną historię i z pewnych przyczyn brzmi i wygląda tak a nie inaczej. Jako Polacy nie obrażamy się na naszą gramatykę i ortografię, gremialnie nie zaczynamy, rezygnować z naszego nadwiślańskiego narzecza, na rzecz angielskiego. Część z nas czyni zaporzyczenia inni uczą się władać innym językiem (bo muszą albo dziedzina ich do tego zmusza) - nikt jednak nie robi afery z tego iż język polski jest jaki jest.

Bądźmy mistrzami w kunszcie :)

Sztuka bycia człowiekiem elokwentnym polega między innymi na wykorzystaniu tego co się zna tak jak tylko najlepiej się potrafi w sytuacji, z którą się spotyka a gdy trzeba, douczenia się czegoś nowego. Człowiek inteligentny zna zarówno zalety jak i wady narzędzi, którymi się posługuje - bo to jest potrzebne aby dobrze ich używać - jednak nie wytyka ich "gdzie popadnie" i "jak tylko nadarzy się okazja". Zarówno jedne jak i drugie informacje służą ku lepszemu użytkowaniu i znacznie bardziej precyzyjnemu doborowi potrzebnej aparatury niż krytyce. Nikt nie narzeka na młotek, że ciężko się nim wkręca śrubki i nikt na piłę, że słabo się nią wbija gwoździe.

Chciałem wszem i wobec zaznaczyć, że tekst nie jest skierowany przeciwko jakiejś konkretnej osobie. Jest wyłącznie zbiorem moich przemyśleń.